1. Rusiyada payız fəslinin sonlarına doğru və bahar aylarında qarların əriməsi ilə başlanan dövr. Bu dövrdə yaranan yağış və qar əriməsi nəticəsində yaranan palçıq ölkə ərazisində daşıma və nəqliyyatda böyük problemlərə səbəb olduğu kimi tarixdə neçə dəfə də rusiya ananı xilas etmişdir. Digər adı ilə "general palçıq"da adlandırılır. Hətta hərb tarixçiləri arasında belə bir zarafat da var : Rusiyanın ən güclü generalı qış fəslidi.

1) 1707-ci ildə böyük şimal müharibəsi ərəfəsində, rusiya isveç kralı 12-ci karl tərəfindən işğal edildi. 1709-cu ildə isə poltavada həlledici döyüşdə ruslar qalib gələrək isveçin sonunu gətirdilər.
Karlın xərəyi (döyüşdən əvvəl ayağından yaralanmışdı) top atəşi ilə vuruldu və o yıxıldı, əskərlər arasında Karlın ölümü şaiyəsi yayıldı. Bu onsuzda isveç əsgərlərini ruhdan salmışdı. Amma əsas səbəb məhz "böyük şaxta" kimi tanınan 1709-cu ilin qış dövrü idi.

2) napoleonun 610,000 nəfərlik nəhəng ordusu 1812-ci ildə rus ordusunu moskva şəhəri yaxınlığında borodino çölündə qarşıladı ( бородинское сражание və ya bataille de la moskova. Döyüş rusiyanın qələbəsi ilə bitdi və napoleonun məğlubiyyətlər seriyasının başlanğıcı qoyuldu. Hətta lev tolstoyun hərb və sülh əsərində də belə bir tarixi fakt göstərilir. Əslində napoleon ilk başda moskvanı ələ keçirmişdi, amma qışın düşməsi və əsgərlərin yorğunluğu, qida çatışmazlığı və s. Səbəblər üzündən geri çəkilməli oldu. Yəni səbəb : yenə qış.
3) 1918-19 cu illərdə rusiyada baş verən vətəndaş müharibəsində bolşeviklərin qırmızı ordusunun əsas qalibiyyət səbəbi kimi hava şəraitinə uyğun olaraq hücumlarının düzgün planlaşdırılmış olması tarixçilər tərəfindən güman edilir.
4) və məşhur 1941 moskva döyüşü. Wermacht barbarossa planına uyğun olaraq qışa qədər arxangelsk-həştərxan xəttinə çıxmalı idi. Amma gözlənilən olmadı. Qış gəldi çatdı. Almanlar Smolenski tutsalar belə moskvaya girə bilmədilər. Hətta alman tanklarının palçığa ilişib qalması, ilişməyənlərin isə benzininin belə donması səbəbindən almanlar artilleriya çatışmamazlığı ilə də üz-üzə gəldilər. Və nəticə : döyüşdə qalib gələn yenə ruslar oldu.